Anestezi fobisi toplumda yaygın olarak görülüyor. Yalnızca bu kaygı nedeniyle pek çok insan yapılması gereken ameliyatlarını yıllarca erteleyebiliyor. Bu durumun altında bazen ameliyat sırasında uyanma ve acıyı hissetme, bazen de anesteziden hiç uyanamama üzere dehşetler yer yatıyor. Bu tasaların ortaya çıkmasındaki en büyük etken ise kulaktan kulağa yayılan çeşitli mitler olarak görülüyor. Zira günümüz teknolojisi sayesinde aslında bunların hepsi birer kent efsanesi olmaktan öteye geçemiyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Anestezi ve Reanimasyon Bölümü’nden Uz. Dr. Sibel Erdamar, anestezi hakkında gerçek bilinen yanlışlar hakkında bilgi verdi.
Belirsizlikten ötürü dert hissedilmesi doğal bir durumdur
Anestezi alma korkusu hastaların çabucak hemen tümünde bulunmaktadır. Bu nedenle çok küçük operasyonları bile yıllarca bekleten bireyler görülmektedir. Ağrı ve acı, gerçek yahut mümkün doku hasarı ile bağlantılı güzel olmayan bir duyusal ve duygusal tecrübedir. Kaygı, bir tehlikeyi yahut tehdidi algılamaya yahut tanımaya reaksiyon olarak ortaya çıkan son derece nahoş bir histir. Anestezi ise hastanın ameliyat sırasında hiçbir ağrı hissetmemesi, mümkün olduğunca hareketsiz kalması ve bütün bunlar olurken de yaşamsal işlevlerinin korunması süreçleri biçiminde tanımlanmaktadır. Acıdan korkmak ve acıdan kaçmak, insanın temel reflekslerinin en kıymetli belirleyicilerinden biridir. Acıdan korkmak ile anesteziden korkmak ortasında bir karşılaştırma yaptığımızda anestezi endişesinin çok daha aşılabilir olduğu çabucak fark edilmektedir. Lakin elbette ki ameliyat sürecinde hastayı endişelendirecek birçok tetikleyici bir ortada bulunur. Ameliyat esnasında kişinin denetimini kaybedecek olması, ameliyata dair belirsizlikler, yaşanabilecek bir komplikasyon ya da hayati riskler, ameliyat öncesi akla geldiğinde derdin hissedilmesi beklenen bir durumdur. Genel anesteziden korkmak ve heyecan hissetmek anestezistlerin sıklıkla rastladığı ve çok anlaşılabilir bir histir.
En az bir sefer anestezi alan hastaların pek birçok bu dehşetten kurtuluyor
Bazı hastalar ameliyat devam ederken uyanmaktan, kimileri ise hiç uyanamamaktan korkar. Fakat ekseriyetle korkulan, anestezinin “bilinmez” olmasıdır. Ameliyat öncesi heyecan, anksiyete, dert hissetmek ve günlerce uykusuz kalmanın anesteziye çok da tesiri yoktur. Anestezi verildiği anda tüm bu aksilikler biter. Anestezi uykudan öte bir durumdur, ilaçların tesiriyle beynin ağrıyı algılaması ve ikazlara karşılık vermesi durur, süreksiz şuur kaybı oluşur fakat bu durum geri dönüşlüdür. Süreçte uygulanan ilaçlar kesildiği andan itibaren beyin işlevleri geri dönmeye başlar, bir mühlet sonra şuur, refleksler, duyular tekrar kazanılır. En az bir kere anestezi alan hastaların pek birçok bu kaygıdan kurtulur zira genel anestezinin çok derin ve dinlendirici bir uykudan farksız olduğunu deneyim eder. Endişeyi aşmanın en kıymetli yolu bahis ile ilgili sorulara anestezi hekiminin yardımı ile karşılıklar aramaktır.
- Kontrol kaybı korkusu: Esas korkulardan biri, anestezi alan kişinin denetimini kaybetmesi dehşetidir ki bu durum hiç de hastaların kestirim ettiği üzere değildir. Anestezi altında hasta konuşamaz, hareket edemez ve operasyon odasında bulunan konusunda uzman çalışanlar hasta için en inançlı biçimde süreci yürütürler. Hastanın şuurunun açılmasıyla denetimini tekrar sağlaması ortasında ise çok kısa bir mühlet vardır.
- Anestezi alerjisi korkusu: Hastaların bir öbür merak ettiği husus da anesteziye karşı alerjilerinin olup olmadığıdır. Bu türlü bir şey tanımsal olarak yoktur zira anestezi birbirinden farklı çok sayıda medikal casusla sağlanır. Bunlardan birine alerjik olma durumu olabilir ki, operasyon odasında gelişen alerjik tepkinin hiç bir tehlikesi yoktur, zira alerjik tepkiye müdahale edilmesi için gerekli tüm ekipman anestezi hekiminin elinin altındadır.
- Ameliyat sırasında uyanma korkusu: En çok duyduğumuz sorulardan biri de “Anestezi sırasında uyanır mıyım?” sorusudur. Bu kaygı çoklukla toplumsal medya dezenformasyonunun yol açtığı endişelerden biridir. Çok çok düşük oranda bildirilmiş hadiseler olsa da, günümüzün monitörizasyon teknolojisi artık bu durumun büsbütün önüne geçme imkanı tanımaktadır.
- İleri yaşta anestezi korkusu: Anestezi riskinin yaşla teması da en çok karşılaşılan sorular ortasındadır. Aslında anestezinin riskini yaş faktöründen çok hastanın eşlik eden hastalıkları belirler. Gelişmiş ilaçlar, teknik ve araçlar sayesinde günümüzde yeni doğandan ileri yaş hastalara kadar tüm yaş kümelerine inançlı anestezi uygulama imkanı vardır.
- Üst üste anestezi alma korkusu: “Hangi sıklıkta anestezi alabilirim?” sorusu da karşılaştığımız sorular ortasındadır. Aslında günde birden fazla anestezi de verilebilmesi mümkündür. Yalnızca hastanın bir evvelki anesteziden uyanma durumu, kullanılan ilaçlar ve yapılan cerrahi teşebbüs anestezi tabibinin uygulayacağı yolu belirler.
Anestezi kaygınız varsa bu teklifleri dikkate alın!
Genel anestezi kaygısından arınmanın en yanlışsız yolu, bu sorulara karşılık oluşturacak gerekli bilgiyi edinmektir. Burada kıymetli olan, internette edinilen bilgilerin ne derece gerçek olduğunun teyit edilmesi gerektiğinin ve sağlam kaynaklardan bilgi edinilmesinin hakikat olduğunun şuuruna varmaktır. Ameliyata ve anesteziye dair en yanlışsız bilgiyi doktorun bildiğini unutmadan, ona sorular sorarak süreci öğrenmek ve bir hastanın bilmesi gerektiği kadarı ile ilgilenmek, korkuyu dizginlemeye yardımcı olur. Unutulmamalıdır ki; anestezi tıbbın en sağlam kısımlarından biridir. Anestezi tabipleri ve takımı bu hususta özel eğitim görmüş, profesyonel şahıslardır ve cerrahi süreçlerin inançlı ve konforlu geçmesi için çağın en gelişmiş tekniklerini uygulamak üzere ameliyat mühletince hastanın başında olur. Bunları bilmek hastanın dehşetlerini yenmesine yardımcı olacaktır.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
