Geçen günlerde bir haber bomba üzere iktisat gündemine düştü. Rezervlerde yükseliş hedefleyen lakin kurun buna müsaade vermediği Türkiye’de dış kaynakların daha da önem kazandığı biliniyor. Yabancı yatırımcıların hem yerel hem de küresel konjonktür kaynaklı yatırım yapmayı tercih etmiyor olması da ayrı bir sıkıntı yaratıyor. Bir de son dönemde döviz ihtiyacındaki artışta izlenen ekonomi modelinde döviz girdilerinde de üreticiler ufukta güneşin doğuşunu anlatmamaları arayışları beraberinde getiriyor.
Gelen haber de bu açıdan önemliydi; Suudi Arabistan’dan 5 milyar dolar TCMB’ye mevduat gelecekti. Ayrıntılarını da ünlü iktisatçı Dr. Mahfi Eğilmez yazdı.
Para neden geliyordu?
Dr. Mahfi Eğilmez, Kendime Yazılar blogunda, Merkez Bankası ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nda bahse ait açıklamalar göremeyince, toplumsal medyada yorumlara bakıyor. Paranın geliş hedefine yönelik mevduat, swap, depo hesabı formunda sözlerle karşılaşıyor.
Bunlar da ister istemez akla birtakım sorular getiriyor:
-
Parayı yollayacak olan Suudi Arabistan devleti mi, Merkez Bankası mı yoksa fonu mu
-
Para swap mı, borç mu, depo hesabı olarak mı geliyor?
-
Gelecek olan paranın maliyeti, faizi ya da kâr hissesi ne olacak?
-
5 milyar dolar TCMB’nin rezervlerine ne tesir edecek?
Arada ufak bir bilgi verelim. Mahfi Eğilmez’in yayınlanmış 24 kitabının sadece 15’i iktisatla ilgili eserler.
Eğilmez, bir iktisatçı olarak yalnızca bu alanda kitaplar yazmıyor. Kendisinin mükemmel polisiye romanları da bulunuyor. Inferis ve Geçersiz Sultan da Eğilmez’in bu alandaki kitaplarından.
Henüz açıklama gelmediğinden dedektiflik yapacağız!
Paranın en kuvvetle muhtemel Merkez Bankası’nda geleceğin öngören Eğilmez, devlet ya da fondan gelenin ‘borç’ olması gerektiğini belirtiyor. ve o vakit TCMB’ye değil Hazine’ye geleceğini söylüyor.
Büyük olasılıkla ‘depo hesabı’ olduğuna ve brüt rezervlere artış tesiri yaratacağına da kanaat getiriyor. Swap sürecindeki TL yükümlülük olmadığını ve mantıken mevduattan farkı olmadığını açıklıyor. Zira Merkez bankaları mevduat toplayamaz ve farklı faizler uygularlar bunun için de ismine depo hesabı derler.
En değerli sorunun yanıtı bilinmiyor…
En kıymetli sorunun karşılığının ise ‘maliyet’ olduğunu söyleyen Eğilmez, olağan koşullarda rezervlerin artması ya da rastgele bir nedenle döviz borçlanmanın Hazine’nin dış borçlanması olduğunu ve paranın da Merkez Bankasında tutulması gerektiğini açıklıyor. Lakin risk primindeki yükselişle Türkiye’nin dış borçlanmada maliyetlerinin artırmış olması tercih sebebi olmuyor. Bu da ‘depo işleminin’ maliyetini tekrar sorgulatıyor.
Telaffuz edilen ölçü 5 milyar dolar! Brüt rezervleri artıracak, net hatta eksi 54 milyar dolar düzeyindeki swaplar hariç net rezervleri de etkilemeyecek.
Tüm bu yanıtların birer iddia olduğuna değinen ünlü iktisatçı ‘bilinmeyen şeylerin tahmin edildiğini’ hatırlatıyor. Ülkede çoklukla iddia düzeneğinin çalıştığını söylerken, devlet idaresinde en temel kuralın şeffaflık olduğuna vurgu yapıyor. Ödenen vergilerin nereye harcandığını bilmenin de hak olduğu kadar, ülkeye giren paraların da hedefinin, karşılığının bilinmesinin de doğal olduğunu söyleyerek bitiriyor.
